Even geduld a.u.b. het magazine wordt geladen...
Verklarende Analyse maakt verdere beweging richting nul
Soms laat een kind zoveel complex gedrag zien dat het nergens meer terechtkan. Niet thuis, bij een pleeggezin of gezinshuis. Deze kinderen worden door de maatschappij vaak onbegrepen. Ze worden beoordeeld op hun laatste gedrag, vaak horend bij een nieuw dieptepunt in het leven. Om het gedrag te leren begrijpen, moet je de hele film afspelen, het totale levensverhaal van een kind bekijken.
Sterk Huis wil het maximale voor ieder kind die uithuisgeplaatst dreigt te worden of die uithuisgeplaatst wordt en gaat daarom vanaf 2023 werken met de Verklarende Analyse voor deze kinderen. Dit model wordt landelijk uitgerold door Peter Dijkshoorn, niet-praktiserend kinderpsychiater. Dijkshoorn streeft ernaar om de jeugdzorg weer gezond te maken met de beweging naar nul (uithuisplaatsingen, behandelbedden, gesloten plaatsingen).
Compleet palet
Een Verklarende Analyse doet recht aan alle krachten en ingewikkeldheden van een kind en gezin. De analyse brengt het complete palet van het kind en de omgeving in beeld. Wat zijn de kindfactoren, wat zijn de gezinsfactoren, hoe is het kind omgegaan met nare levenservaringen? Wat zijn de krachten van het kind, welke behandelvorm past het beste, wie zijn daarbij nodig? Wat heeft de nabije omgeving nodig om weer op een goede manier op het kind te reageren?
Adequaat behandelplan
Uit de analyse rolt vervolgens een adequaat behandelplan. Zo weten de professionals zeker: wat we doen, is het juiste voor dit kind. De Verklarende Analyse sluit mooi aan bij de omdenkcultuur van Sterk Huis. “Het gaat erom dat je slim en met meer durf naar situaties gaat kijken”, benadrukt Ilona Brekelmans, hoofd inhoudelijke ontwikkeling bij Sterk Huis.
Oplossingsgericht
“Dat hebben we onlangs bijvoorbeeld ook gedaan voor elf kinderen die op onze wachtlijst voor residentiële zorg stonden. Vanuit alle hoeken van de organisatie zijn omdenkers opgetrommeld die uiteindelijk een andere oplossing voor deze kinderen hebben gevonden.
Als je goed kijkt, is er veel meer mogelijk dan je in eerste instantie denkt.”
Omdenken
Dat merkt ook Odette Montens, gedragswetenschapper residentiële behandelgroepen Sterk Huis. Met veel passie en enthousiasme deelt ze een aantal omdenk-voorbeelden.
“Een jongen woont tijdelijk bij bekenden van zijn moeder. Binnenkort gaat hij naar een behandelgroep. Na meerdere gesprekken met moeder en zoon en moeder en stiefvader, wil ik de jongen nog een keertje los van iedereen spreken. Dat levert een heel ander gesprek op. Ook onderzoeken we het eigen netwerk nog eens zorgvuldig, onder meer met hulp van een JIM (Jouw Ingebrachte Mentor). De tijdelijke opvoeders geven ook nieuwe inzichten. En wat blijkt: deze jongen hoeft thuis niet meer weg. Dankzij de juiste behandelingen en hulp vanuit het eigen netwerk maakt hij nu mooie stappen richting de toekomst, gewoon vanuit thuis.”
“Een meisje van elf jaar komt vanuit een gesloten afdeling op onze behandelgroep terecht. Thuis heeft ze enorm veel meegemaakt, de grootste crisissen. Wij weten: we moeten er echt alles aan doen om haar weer hoop en vertrouwen te geven. We bekijken in groot teamverband welke onderliggende problemen, kindfactoren en omgevingsfactoren aanwezig zijn. Wie moeten we zo snel mogelijk betrekken: school, het netwerk van moeder, opa en oma, oom en tante. We komen bij deze mensen thuis en bieden hen psycho-educatie en de methodiek ‘Geweldloos Verzet’ aan, terwijl het meisje zelf een intensieve traumabehandeling krijgt. En wat denk je? Het meisje woont nu weer thuis, waar ze hoort.”
Druk niet te hard op de blauwe plekken,
de kwetsbaarheden, van een gezin.
Ilona: “Het blijft altijd spannend, dat stutten en steunen binnen deze gezinnen. Je moet heel voorzichtig te werk gaan en precies weten waar de blauwe plekken, de kwetsbaarheden, van het gezin zitten. Als je te hard op die blauwe plekken drukt, loop je het risico om weer onderuit te gaan. Je moet dus voortdurend scherp blijven met elkaar.”
Odette: “Maar je moet het wel benoemen, die blauwe plekken, het bespreekbaar maken.”
Ilona: “Vanuit die eerlijkheid kun je verder. Ouders zijn vaak het vertrouwen kwijtgeraakt. Een uithuisplaatsing is het bewijs: Wij kunnen het niet. Maar wij moeten veel meer het grijze gebied opzoeken: Hé, misschien lukt het nu even niet, maar jullie hebben het in je, dat komt goed. We gaan de sleutels zoeken om daar weer te komen. Soms zijn ouders zo uitgeput dat ze zelfs afstand nemen van hun kind. Maar het kind heeft de ouders juist hard nodig bij het herstel.”
Odette: “Daarom moeten we bijna nederig zijn naar ouders en opvoeders, want zij kennen hun kind het beste. Het is geen makkelijk kind in zijn gedrag, dat erkennen wij, maar toch denken we dat jullie goede ouders zijn. Jullie hebben alle mogelijkheden en vaardigheden in huis om dit te doen. Dus vertel: wat hebben jullie nodig, zodat het wél lukt?”
Ilona: “Het is belangrijk dat je de juiste woorden kiest. Niet ‘Je kunt het niet’, maar ‘Je kunt het niet alleen’. Daarmee geef je een ander signaal aan ouders af.”
Odette: “Dat is zeker een wezenlijk verschil. Als je mensen erkenning geeft, haal je de schuld en schaamte weg, waardoor mensen ook minder bang zijn om hulp te vragen binnen hun netwerk.”
Ilona: “Geen mens hangt graag de vieze was buiten, dat is begrijpelijk, maar niemand heeft deze situatie gewild. Door ouders te onschuldigen, maak je de weg vrij naar een betere toekomst.”
Ferdi woont samen met zijn vader in een jeugd- en zelfstandigheidsappartement van Sterk Huis
Ieder kind verdient een unieke oplossing, zo ook de zestienjarige Ferdi die samen met zijn vader een appartement vanuit Sterk Huis kreeg aangeboden. Ferdi vertoont complex gedrag. Met een moeder uit Roemenië en vader uit Turkije groeit hij op binnen twee culturen. Met veel liefde, maar zonder begrenzing. Ferdi is thuis de baas. Híj bepaalt. Als het thuis niet gaat zoals hij het wil, trapt hij een deur in en krijgt dan toch zijn zin. Moeder is niet opgewassen tegen het gedrag van haar zoon en vader ziet alles door de vingers. Wanneer de ouders van Ferdi gaan scheiden, verergert het agressieve gedrag. Thuis wonen is niet langer een optie, dus belandt Ferdi op een behandelgroep van Sterk Huis. Maar ook daar verzet hij zich tegen alle vormen van hulp.
Ferdi wil bij zijn vader zijn
Er lijkt nog maar één oplossing: een gesloten plaatsing. Maar dat wil niemand. Ferdi geeft aan wat hij wél wil: bij zijn vader zijn. Vanuit die basis is hij bereid om school weer op te pakken en behandelingen te starten. Zo ontstaat het creatieve idee om vader en zoon te laten samenwonen in een jeugd- en zelfstandigheidsappartement van Sterk Huis, met op de achtergrond intensieve behandeling en ambulante begeleiding.
Kaders
“Inmiddels zijn we een jaar verder”, deelt ambulant hulpverlener Remco Veld. “We zijn nog niet waar we willen zijn. Ferdi zegt vaak ‘ja’, maar doet ‘nee’. Hij is met de behandelingen gestart, maar ook weer gestopt. Hij doet nog steeds zijn eigen ding, gaat de deur uit wanneer hij dat wil. Vader geeft zijn zoon liefde, maar geen kaders, terwijl dat bij elkaar hoort: vanuit liefde moet je soms ook begrenzen. Je laat je kind niet door rood lopen bij het stoplicht.”
Blijven puzzelen
“Het positieve aan het verhaal is dat Ferdi zich gehoord en gezien voelt door ons en dat we tot nu toe al vier gesloten plaatsingen hebben voorkomen”, vult gedragswetenschapper Jessie Corten aan. “We laten hem niet los en blijven puzzelen met alle andere betrokken partijen, zoals school, de gemeente, voogd en woningbouw. Maar daarbij hebben we ook grote verwachtingen van Ferdi: hij moet nu echt zelf in actie komen om erger te voorkomen.”
Kleine successen
Remco: “Het plan is nu om Ferdi een individueel traject in het buitenland te laten doorlopen, even los van zijn ouders, waar hij onder meer zijn alcohol- en drugsgebruik gaat aanpakken. Bij terugkomst bieden we Ferdi een plek in een Fasehuis aan, waar hij vanuit intensieve begeleiding en in nauw contact met zijn ouders naar zelfstandigheid gaat toewerken. Ferdi heeft veel liefde, nabijheid en begrenzing nodig. Hij maakt het zichzelf en zijn omgeving niet altijd even makkelijk, maar hij is ook pas zestien jaar en met andere dingen bezig dan het zorgproces.” Jessie: “We geven niet op, maar blijven zoeken naar creatieve oplossingen, waarbij we ook de kleine successen vieren: eerder ging hij nooit naar school, nu af en toe. Vanuit vertrouwen en positiviteit pakken we verder door.”
