Even geduld a.u.b. het magazine wordt geladen...
“Het leven heeft mij niet voor niets opgeleid tot dít”
Op veertienjarige leeftijd verlaat Gulcan Uslu (38) haar geboorteland Turkije. Samen met haar moeder en broer trekt ze in bij haar stiefvader in Nederland. Daar komt Gulcan in een spiraal van huiselijk en eergerelateerd geweld terecht. Ondanks alle angst, pijn en dwang verliest Gulcan geen seconde haar vechtlust. Ruim tien jaar later vecht ze zich letterlijk uit de armen van haar verloofde en pakt ze – samen met haar dochter – haar vrijheid. Gulcan heeft niets meer te verbergen, ze is niet langer op de vlucht. De wereld mag haar ‘littekens’ zien. Als professioneel ervaringsdeskundige deelt ze haar verhaal met lotgenoten. “Hoe erg je situatie ook is, je kunt eruit komen.”
Het verhaal van Gulcan …
“Toen mijn vader op 27-jarige leeftijd overleed, bleef mijn moeder achter met drie jonge kinderen. Om ons een goed leven te geven, hertrouwde ze jaren later met een Turkse man in Nederland. Ik was veertien jaar – middenin mijn puberteit – toen ik samen met mijn moeder en broer naar Nederland vertrok. Mijn zus was op haar zestiende al getrouwd en bleef in Turkije.
Opoffering
Ik kende mijn moeder als een sterke en zelfstandige vrouw, die in haar eentje drie kinderen had grootgebracht. Maar in Nederland kwamen we terecht in een gesloten systeem, bij een man die alleen contact had met de Turkse gemeenschap en alles daarbuiten als gevaar zag. Hij vertelde mijn moeder wat ze moest doen. Dat botste in het begin heel erg en leidde tot mishandelingen. Ik zag mijn moeder veranderen in een steeds kleinere vrouw. Ze liet ons regelmatig weten zichzelf te hebben opgeofferd voor ons, waardoor ik alles van haar accepteerde. Zelfs de klappen. Er was bij ons geen aandacht voor onze mening of om dingen uit te praten, alleen voor fysieke bewegingen. Maar van geweld leer je niets, je haalt er niets positiefs uit.
Mijn moeder was bezig met haar eigen angst en pijn. Als ze mij sloeg, praatte ik het goed: ze heeft veel meegemaakt. Dat is niet oké, daarmee houd je geweld in stand. Net als mijn moeder deed: mijn man slaat mij, maar dankzij hem ben ik wel in Nederland.
"Als ze mij sloeg, praatte ik het goed"
Ik zat in de puberteit en ontwikkelde al snel een tweede persoonlijkheid. Thuis was ik de gehoorzame Gulcan en op school een rebel met naveltruitje, neuspiercing en make-up. Ik was vaak bang en had hartkloppingen, maar niemand merkte het door mijn luidruchtige en vrolijke gedrag. Té vrolijk, eigenlijk. Een kind hoeft dus niet per se stil in de klas te zitten om huiselijk geweld mee te maken.
"Mijn stiefvader zei: Als jullie stiekem kunnen roken, kunnen jullie ook trouwen"
Overdosis
Mijn broer achtervolgde me overal en seinde thuis alle informatie door. Op een dag werd het me te veel. Ik nam op school een overdosis paracetamol en kwam in het ziekenhuis terecht. Ik dacht: als ik doodga, stopt het geweld misschien. Dan zouden mijn moeder en stiefvader niet meer met elkaar bezig zijn, maar met mijn dood. Maar mijn daad had geen effect. Een Turkse tolk (bekende van mijn stiefvader) zei dat ik iets slechts had gedaan en dat mijn ouders de bak konden indraaien. Ik moest de politie zeggen dat ik de pillen had ingenomen tegen kiespijn.
Uitgehuwelijkt
Op een dag was ik weer op de vlucht van thuis. Ik had met een vriendin en een jongen van school afgesproken om ergens buiten te roken. Mijn stiefvader was me achtervolgd. Hij wees naar de jongen en zei: Als jullie stiekem kunnen roken, kunnen jullie ook trouwen. Diezelfde dag nog werd ik uitgehuwelijkt.
De eerste klap
Mijn verloofde was een Irakese jongen met oorlogstrauma’s. Al snel vertoonde hij gewelddadig gedrag. Het begon met kleine dingen: duwen, knijpen, gemene grapjes maken. Maar later, toen we eenmaal samenwoonden, ik was begin twintig, volgden ook de klappen en dreigde hij met messen. Daarna huilde hij vaak en vertelde dat het door de oorlog kwam. Ik vond hem zielig en besloot te blijven.
Het was een ijskoude dag in december – twaalf graden onder nul – toen een vriendin me meevroeg naar een concert in Rotterdam. Ik was nog nooit uit geweest en vroeg toestemming aan mijn verloofde. Verrassend genoeg zei hij: Ga maar, ik ga toch film kijken met vrienden. Op weg naar Rotterdam belde hij: Kom nú naar huis, hoer. Mijn vrienden zeiden dat ie niet spoorde, maar ik zat de rest van de avond te trillen. Wat was hij van plan? Bij thuiskomst kwam hij naar buiten en gaf me, pats, een harde klap. Mijn vrienden probeerden me te verdedigen, maar hij riep: Oprotten, ze is míjn vrouw. Ik bepaal zelf wat ik doe. Om de situatie niet te verergeren, smeekte ik hen te gaan.
"Daar stond ik dan, helemaal naakt en alleen, in de donkere, ijskoude nacht"
Vernedering
Eenmaal binnen moest ik me uitkleden. Hij trok mijn jurkje en bh kapot. Ik dacht dat hij me ging verkrachten, dat was al vaker gebeurd. Maar hij zette me buiten en smeet met een klap de deur achter me dicht. Daar stond ik dan, helemaal naakt en alleen, in de donkere, ijskoude nacht. Een vernedering. Ik verstopte mezelf, riep niet om hulp. Het zou een schande voor de familie zijn mij naakt terug te zien in de krant. Ik probeerde me op te warmen aan een elektriciteitskastje. Uiteindelijk voelde ik alles branden en werd het zwart voor mijn ogen.
"Angst en hopeloosheid maken je vanzelf krachtiger"
Zwanger
Ik werd wakker in het ziekenhuis, mijn longen waren kapot door de kou. Een passant had de ambulance gebeld. Daar ontdekten ze dat ik zwanger was en bespraken de mogelijkheden voor een abortus. Mijn moeder verscheen aan mijn bed: Als je abortus pleegt, ben je mijn dochter niet meer. Gelukkig besloot ik, los van mijn moeders dwang, mijn kind te houden. Ik ging weg bij mijn ex, maar deed geen aangifte. Dat was onmogelijk, zoiets deed je niet.
Door de zwangerschap kreeg ik met spoed een eigen huisje, maar de bedreigingen en verwijten bleven komen. Van mijn broer: Denk maar niet dat je daar met andere mannen dingen kunt doen. Van mijn moeder: Jij laat je kind opgroeien zonder vader. Maar vooral van mijn ex, die jarenlang dreigde mij te vermoorden en mijn dochter te ontvoeren. Ik was bang, maar ook krachtig. Ik denk dat angst en hopeloosheid je vanzelf krachtiger maken.
Gebroken parfumfles
Toch zag ik het uiteindelijk niet meer zitten. Ik dacht: Gulcan, je komt nooit uit deze ellende. Er is maar één oplossing, je ex vermoorden. Dan ga je naar de gevangenis en je kind naar oma, maar dan lopen we tenminste geen gevaar meer door hém. Ongelofelijk dat je tot zoiets in staat denkt te zijn. Ik wilde hem neersteken met een gebroken parfumfles, zo’n grote man. Ik had waarschijnlijk te veel films gekeken.
"Met zijn huid nog onder mijn nagels heb ik eindelijk aangifte gedaan"
Aangifte
We belandden in een gevecht. Hij heeft me vastgepakt en alles werd zwart. Het is een wonder dat mijn buurman het geschreeuw hoorde en de politie waarschuwde. Met zijn huid nog onder mijn nagels heb ik eindelijk aangifte tegen mijn ex gedaan. Ik weet niet wat er daarna met hem is gebeurd. Ik heb hem nooit meer gezien of gesproken. Ook mijn broer laat me sindsdien met rust. Mijn moeder vond het een schande, de politie bij mij op de stoep.
Ik heb soms nog contact met mijn moeder, ook voor mijn dochter. Maar nog steeds probeert ze mij te raken met haar woorden (jij bent schaamteloos en geen moslima meer) en haar daden. Een paar weken geleden kreeg ik, na jaren, weer een klap. Ze was boos, omdat ik een interview voor de krant wilde geven. Ik was verbaasd, dacht dat het eindelijk beter ging. Maar ik was even vergeten dat ík wel veranderd was, maar zij niet.
Dochter
Vaak denk ik: heb ik dit echt meegemaakt of heb ik het gedroomd? Het is zo onwerkelijk. Ik heb EMDR gehad. Dat heeft geholpen, ik was helemaal verlicht. Ik focus me nu op mijn dochter. Ze is zestien jaar, een puber. Natuurlijk wil ik haar beschermen, maar ik kan haar niet verbieden om seks te hebben. We praten veel en ik zorg dat ze aan de pil is. Ze kan me alles vertellen en hoeft zich nergens voor te schamen. Ik leer haar om grenzen aan te geven als ze iets niet fijn vindt, bij wie dan ook. Ik vertel haar dat intimiteit te maken heeft met liefde, niet met porno of dwang.
"Mijn dochter kan me alles vertellen. Ze hoeft zich nergens voor te schamen"
Stage bij Sterk Huis
Het leven heeft mij niet voor niets opgeleid tot dít. Ik wil anderen helpen met mijn ‘littekens’ en heb daarom de opleiding tot professioneel ervaringsdeskundige gevolgd bij Howie the Harp. Vanuit de opleiding kon ik stage lopen bij Sterk Huis, mijn droom. Een vrouwenopvang is wat mijn moeder en ik zó nodig hadden. Het voelde voor mij bijna als een soort Disneyland, zo’n belangrijke plek.
Vrijheid
De ontmoetingen bij Sterk Huis maakten indruk op mij. Ik wist niet dat er zoveel lotgenoten waren, afkomstig uit allerlei culturen. Wat ik deze meiden wil meegeven, is dat het écht goed kan komen. Maar het is een proces dat je langzaam doorloopt. Pas als je alles een plek hebt gegeven, verschijnt er een groot licht: vrijheid. Het heeft tijd nodig om die echte vrijheid te bereiken.
Intussen is het heel belangrijk voor deze meiden om een netwerk te hebben, want je kunt niet alleen maar een negatieve stroom op je laten afkomen. Je moet ook iets positiefs ervaren, zodat er een mooi laagje over alle narigheid ontstaat en het meer draagbaar wordt. Mij heeft de natuur enorm geholpen. Het groen, pluisachtige dieren, een fietstochtje met een vriendin, samen lachen.
"Een netwerk is belangrijk: je moet ook iets positiefs ervaren, zodat er een mooi laagje over alle narigheid ontstaat"
Herkenning zorgt voor verbinding
Als professioneel ervaringsdeskundige kan ik een brug slaan tussen de hulpverlener en cliënt. Ik ben dat tussenstukje. Tijdens mijn stage zag ik meiden soms worstelen met het eerste contact met de hulpverlener: Wat denk jij? Jij hebt niks meegemaakt. Als ik vervolgens iets deelde over mijn verhaal, maakte dat veel los. Er ontstond contact. Ik kon zeggen: Zij zijn er voor jou en kunnen je helpen als je het toelaat. Herkenning zorgt voor verbinding.”
